26
تیر
سبک فرزندپروری به معنای الگوها و رویکردهایی است که والدین برای تربیت و پرورش فرزندان خود بهکار میبرند. این الگوها شامل نگرشها، رفتارها و تصمیمگیریهای والدین در رابطه با رفتار و نیازهای فرزندان است. سبکهای فرزندپروری میتواند تأثیرات عمیقی بر روند رشد و توسعه فرزندان داشته باشد و از این رو در ارتباطها و روابط آنها با دیگران تأثیرگذار باشد.
سبکهای فرزندپروری میتوانند تأثیرات مثبت و منفی بر روند رشد و توسعه فرزندان داشته باشند و بسته به شرایط خانوادگی و فرهنگی متفاوت باشند. انتخاب سبک فرزندپروری مناسب والدین نقش مهمی در سلامت و رشد سالم فرزندان دارد.
بر اساس تحقیقات روانشناسی، معمولاً سبکهای فرزندپروری به چهار نوع اصلی تقسیم میشوند:
1. سبک فرزندپروری سازنده یا دلسوز (Authoritative Parenting): در این سبک، والدین عاطفی، مهربان و متوازن هستند و قوانین روشنی دارند. آنها فرزندان خود را با احترام و اراده به خودآگاهی بزرگ میکنند. والدین در این سبک به فرزندان فرصت میدهند خود را بیان کنند و در تصمیمگیریها مشارکت داشته باشند. این سبک به طور کلی با ایجاد ارتباطهای امن، خودکارآمدی و احترام به حقوق دیگران در فرزندان همراه است.
2. سبک فرزندپروری مقتدر یا دستوری (Authoritarian Parenting): والدین در این سبک، معمولاً سختگیر و کنترلکننده هستند و قوانین ریگید را برای فرزندان اعمال میکنند. آنها ممکن است انتظارات بالایی از فرزندان داشته باشند و عمدتاً بدون شنیدن نظرات فرزندان تصمیمگیری کنند. این سبک از روند مشاوره والدین و تربیت فرزند معمولاً با احساسات منفی و کمبود اعتماد به نفس در فرزندان همراه است.
3. سبک فرزندپروری بیتفاوت یا بیمرام (Permissive Parenting): در این سبک، والدین به فرزندان خود انگیزهها و محدودیتها را اعمال نمیکنند و ممکن است از تعیین محدودیتها خودداری کنند. والدین ممکن است احساس کنند که به دلیل علاقه به فرزندان خود، بهتر است از محدودیتها صرفنظر کنند. این سبک معمولاً با نقص در تنظیم احساسات، کنترل اندامها و کاهش خودکارآمدی در فرزندان همراه است.
4. سبک فرزندپروری متعادل (Uninvolved Parenting): در این سبک، والدین به طور کلی به نقش فرزندپروری خود بیتوجه هستند. آنها ممکن است به دلیل شاغل بودن یا مشکلات دیگر به تربیت و پرورش فرزندان خود علاقهمند نباشند. این سبک در مشاوره روانشناسی معمولاً با احساس کمبود عاطفه و احتمالاً مشکلات رفتاری در فرزندان همراه است.
هر سبک فرزندپروری در روانشناسی بالینی تأثیرات متفاوتی بر روند رشد و توسعه فرزندان دارد. سبکهای سازنده و متعادل معمولاً به ایجاد فرزندان با اعتماد به نفس، خودکارآمد و مؤثر در ارتباطات اجتماعی کمک میکنند، در حالی که سبکهای دستوری و بیتفاوت ممکن است مشکلات روانی و اجتماعی در فرزندان به وجود آورند. در نهایت، باید توجه داشته باشید که هیچ سبک فرزندپروری به طور کامل به همه شرایط مناسب نیست و نیاز است تا والدین با توجه به ویژگیها و نیازهای فرزندان خود، سبک مناسب و تعادلی را انتخاب کنند. همچنین، ممکن است با گذر زمان و تغییر شرایط، والدین نیاز به تغییر سبکهای فرزندپروری خود داشته باشند.
1. سبک فرزندپروری سازنده یا دلسوز (Authoritative Parenting): در این سبک، والدین عاطفی، مهربان و متوازن هستند و قوانین روشنی دارند. آنها فرزندان خود را با احترام و اراده به خودآگاهی بزرگ میکنند. والدین در این سبک به فرزندان فرصت میدهند خود را بیان کنند و در تصمیمگیریها مشارکت داشته باشند. این سبک به طور کلی با ایجاد ارتباطهای امن، خودکارآمدی و احترام به حقوق دیگران در فرزندان همراه است.
2. سبک فرزندپروری مقتدر یا دستوری (Authoritarian Parenting): والدین در این سبک، معمولاً سختگیر و کنترلکننده هستند و قوانین ریگید را برای فرزندان اعمال میکنند. آنها ممکن است انتظارات بالایی از فرزندان داشته باشند و عمدتاً بدون شنیدن نظرات فرزندان تصمیمگیری کنند. این سبک از روند مشاوره والدین و تربیت فرزند معمولاً با احساسات منفی و کمبود اعتماد به نفس در فرزندان همراه است.
3. سبک فرزندپروری بیتفاوت یا بیمرام (Permissive Parenting): در این سبک، والدین به فرزندان خود انگیزهها و محدودیتها را اعمال نمیکنند و ممکن است از تعیین محدودیتها خودداری کنند. والدین ممکن است احساس کنند که به دلیل علاقه به فرزندان خود، بهتر است از محدودیتها صرفنظر کنند. این سبک معمولاً با نقص در تنظیم احساسات، کنترل اندامها و کاهش خودکارآمدی در فرزندان همراه است.
4. سبک فرزندپروری متعادل (Uninvolved Parenting): در این سبک، والدین به طور کلی به نقش فرزندپروری خود بیتوجه هستند. آنها ممکن است به دلیل شاغل بودن یا مشکلات دیگر به تربیت و پرورش فرزندان خود علاقهمند نباشند. این سبک در مشاوره روانشناسی معمولاً با احساس کمبود عاطفه و احتمالاً مشکلات رفتاری در فرزندان همراه است.
هر سبک فرزندپروری در روانشناسی بالینی تأثیرات متفاوتی بر روند رشد و توسعه فرزندان دارد. سبکهای سازنده و متعادل معمولاً به ایجاد فرزندان با اعتماد به نفس، خودکارآمد و مؤثر در ارتباطات اجتماعی کمک میکنند، در حالی که سبکهای دستوری و بیتفاوت ممکن است مشکلات روانی و اجتماعی در فرزندان به وجود آورند. در نهایت، باید توجه داشته باشید که هیچ سبک فرزندپروری به طور کامل به همه شرایط مناسب نیست و نیاز است تا والدین با توجه به ویژگیها و نیازهای فرزندان خود، سبک مناسب و تعادلی را انتخاب کنند. همچنین، ممکن است با گذر زمان و تغییر شرایط، والدین نیاز به تغییر سبکهای فرزندپروری خود داشته باشند.